Sylvain Laurens

Διάλεξη του Διευθυντή Σπουδών στη Σχολή Ανωτάτων Σπουδών στις Κοινωνικές Επιστήμες στο Παρίσι Sylvain Laurens με θέμα «Lobbying as the mastering of bureaucratic capital» στο πλαίσιο του Εργαστηρίου 2 «Επιρροή και Αλλαγή Πολιτικής» που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο 2023. 

Κωστας Κανελλόπουλος

Παρέμβαση του Ερευνητή στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών Κώστα Κανελλόπουλου με θέμα «Κοινωνικός ακτιβισμός και συλλογική δράση στην Ευρώπη σήμερα» στο πλαίσιο του Σεμιναρίου (πρώτο μέρος) «Λόμπινγκ Πολιτών και Δημοκρατία στην Ευρώπη» που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2023.

Φιλίππα Χατζησταύρου 

Παρέμβαση της Επικ. Καθηγήτριας, ΕΚΠΑ και συντονίστριας του προγράμματος Φιλίππας Χατζησταύρου με θέμα «Μόχλευση επιρροής και μέσα δράσης των οικονομικών συμφερόντων» στο πλαίσιο του Σεμιναρίου (πρώτο μέρος) «Λόμπινγκ Πολιτών και Δημοκρατία στην Ευρώπη» που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2023.

Η μελέτη της Silicon Valley ως ένα κοινωνικό πεδίο μιας καπιταλιστικής τάξης με υπερ-ελιτίστικα χαρακτηριστικά αναδεικνύει τους ιδρυτικούς μύθους της κουλτούρας της υψηλής τεχνολογίας (δημιουργικός καπιταλισμός, ο κίνδυνος ως αρετή, ουτοπία μέσω της τεχνολογίας, κοινωνική οριζοντιότητα κ.λπ.) όπως αυτοί προωθήθηκαν από τα τέλη της δεκαετίας του 1950.

Εξετάζοντας τις υλικότητες που υποβαστούν αυτό το πολύ ισχυρό σύστημα αξιών περιγράφουμε τον ψηφιακό καπιταλισμό ως έναν άλλο ιμπεριαλισμό. Περιγράφουμε πως συμφιλιώνονται καταρχήν έντονα αντίρροπες τάσεις, αφενός η επέκταση σύνθετων σχέσεων ιδιοκτησίας κεφαλαίου-κράτους μέσα από την ανάπτυξη του τεχνο-στρατιωτικού-βιομηχανικού-ακαδημαϊκού συμπλέγματος. Αφετέρου, ο τεχνολογικός λιμπερταριανισμός όπως αναπτύχθηκε από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 υπονομεύει συστηματικά το ρόλο της κρατικής παρέμβασης στη δημόσια πολιτική αντιπαραβάλλοντας την ηθική του techno-solutionism. Στον ψηφιακό καπιταλισμό, το εργατικό δυναμικό αλλά και οι χρήστες εμπλέκονται με διαφορετικό τρόπο σε μορφές υποχρεωτικών εισφορών που δημιουργούν μια νέα μορφή δουλοπρέπειας.

Αυτό που εν τέλει προβάλλεται ως η αυτοδιοίκηση του εαυτού υποδηλώνει την απουσία του κράτους ως ελεγκτή του εκμεταλλευτικού χαρακτήρα της καπιταλιστικής παραγωγής. Ο κλάδος της τεχνολογίας είναι ο πιο ‘ελπιδοφόρος’ τομέας για την παραγωγή οικονομικών ελίτ με τη μεγαλύτερη δυνατή συγκέντρωση πλούτου.

Σε αυτό το αναλυτικό πλαίσιο συζητάμε τρεις βασικές υποθέσεις εργασίας. Πως η Big Tech καταφέρνει να παρεμβαίνει στην πολιτική διαδικασία προωθώντας συγκεκριμένα μοτίβα πολιτικών προτιμήσεων (αυτό-διοίκηση, ελάχιστο κράτος, μη ρύθμιση, αντεργατική στάση). Αν και τι είδους συσχέτιση υπάρχει μεταξύ του αυξανόμενου πολιτικό-κοινωνικού αυταρχισμού και και της πολιτικής επιρροής της Big Tech ανατρέχοντας και στο ρόλο που έπαιξε η τεχνολογία στον μεσοπολεμικό φασισμό. Με ποιους όρους μπορεί να διαμορφώνεται η ταξική πολιτική στον 21ο αι. λαμβάνοντας υπόψη το πως ο τεχνολογικός λιμπερταριανισμός προωθεί την απλή εκκαθάριση του κοινωνικού κράτους, ενώ οι μεγάλες τεχνολογικές ελίτ επιχειρούν να μετατραπούν σε παρόχους δημόσιων αγαθών με σημαντικό αντίκτυπο στη δημόσια πολιτική.

Η παρέμβαση παρουσιάζει ευρήματα έρευνας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Μπέρκλεϋ που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Fulbright 2023-2024.

Νίκος Σμυρναίος

Στο πλαίσιο του Εργαστηρίου 2 «Επιρροή και Αλλαγή Πολιτικής 2024» του Προγράμματος Jean Monnet Module 2023-2025 Λόμπινγκ Πολιτών και Αλλαγή Πολιτικής στην Ευρώπη, ο καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας της επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης, Νίκος Σμυρναίος θα δώσει διάλεξη με θέμα «Πώς η Big Tech “αιχμαλωτίζει” τα μέσα μαζικής ενημέρωσης: τα διακυβεύματα της “πλατφορμοποίησης” για την ευρωπαϊκή δημόσια σφαίρα».

Σε μια εποχή που ο κλάδος των ΜΜΕ παγκοσμίως προσπαθεί να αντιμετωπίσει τον έλεγχο που ασκούν οι μεγάλες μονοπωλιακές πλατφόρμες στα κανάλια διανομής της πληροφορίας και στη διαφημιστική αγορά, οι εμπορικές συμφωνίες μεταξύ των δύο αυτών φορέων και οι ρυθμιστικές πρωτοβουλίες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο πολλαπλασιάζονται,καταδεικνύοντας τον περίπλοκο και αντιφατικό χαρακτήρα της σχέσης τους. Η παρουσίαση εξετάζει κάποιες σημαντικές πτυχές του προβλήματος (οικονομική και τεχνολογική εξάρτηση των ΜΜΕ, πνευματικά δικαιώματα,τεχνητή νοημοσύνη) για να καταδείξει ότι η ζωτικής σημασίας χρηματοδότηση για τα ΜΜΕ που προέρχεται από τις ολιγοπωλιακές πλατφόρμες, δεν επαρκεί για να διορθώσει τις συστημικές ανισορροπίες που χαρακτηρίζουν την σχέση μεταξύ των δύο. Επισημαίνει επίσης τον κίνδυνο ενίσχυσης των ανισοτήτων μεταξύ των ίδιων των ΜΜΕ με καταστροφικές συνέπειες για τον πλουραλισμό της δημόσιας σφαίρας.

Ο Νίκος Σμυρναίος είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας της επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης, και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας MSN στο Laboratoire d’études et de recherches appliquées en sciences sociales (LERASS). Είναι συγγραφέας του βιβλίου «Το ολιγοπώλιο του διαδικτύου: Πώς οι Google, Apple, Facebook, Amazon και Microsoft πήραν τον έλεγχο της ψηφιακής μας ζωής» (Μεταμεσονύκτιες εκδόσεις, 2018) το οποίο έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και τα γαλλικά. Διδάσκει κοινωνιολογία, οικονομία και ιστορία των ΜΜΕ στα Université Jean Jaurès Toulouse 2, Université Paul Sabatier Toulouse 3, Πάντειο Πανεπιστήμιο και Higher School of Economics της Μόσχας.